Bảo vệ tài nguyên và môi trường tại Vườn quốc gia Côn Ðảo

Nằm giữa vùng biển đông-nam của Tổ quốc, cách thành phố Vũng Tàu 180 km, Vườn quốc gia Côn Ðảo thuộc huyện Côn Ðảo, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, có diện tích 20 nghìn ha, trong đó gần sáu nghìn ha rừng nằm trên 14 đảo; diện tích vùng bảo vệ đa dạng sinh vật biển rộng 14 nghìn ha; vùng đệm trên biển bao quanh vùng đa dạng sinh học biển có diện tích 20.500 ha.

 

Theo đánh giá của Giám đốc Vườn quốc gia Côn Ðảo Lê Xuân Ái, Côn Ðảo như một cầu nối cho sự phát tán sinh vật từ trung tâm đa dạng của vùng biển Ấn Ðộ-Tây Thái Bình Dương đến vùng biển ven bờ của Việt Nam. Ðặc biệt, mối liên hệ của rạn san hô, thảm cỏ biển và rừng ngập mặn đã tạo nên một môi trường thuận lợi cho sinh sản, ươm giống và bảo tồn các loài sinh vật biển. Vùng nước nông ven đảo cũng là nơi phân bố nhiều loài động vật quý như rùa biển, cá heo, bò biển (dugong)... Sự đa dạng sinh học của vùng biển Côn Ðảo có ý nghĩa rất to lớn về bảo tồn thiên nhiên biển Việt Nam. Ở đây còn có một số quần thể sinh vật đặc hữu quý hiếm được đưa vào Sách Ðỏ gồm 44 loài, bao gồm hai loài rong, hai loài sinh vật ngập mặn, ba loài san hô, mười hai loài thân mềm, một loài giáp xác, bốn loài da gai, bảy loài cá, bảy loài bò sát, năm loài chim và một loài thú.

 

Ngay từ những năm đầu thành lập (1984), Vườn quốc gia Côn Ðảo đã coi công tác bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu. Vì vậy, Ban quản lý đã nhanh chóng thành lập hệ thống bảo vệ. Hệ thống này thường xuyên phối hợp cùng các lực lượng Biên phòng, Quân đội, Công an đóng trên địa bàn và Ðội Bảo vệ nguồn lợi thủy sản, bốn tổ quần chúng bảo vệ thiên nhiên thực thi Chương trình bảo vệ nghiêm ngặt.

 

Trước hết, phải kể đến Dự án Bảo tồn và sử dụng bền vững đa dạng sinh học biển và ven biển Côn Ðảo, do Quỹ Môi trường toàn cầu (GEF) và tổ chức phát triển quốc tế Ðan Mạch (DANIDA) tài trợ thực hiện từ năm 2006-2009, đã được Vườn quốc gia Côn Ðảo thực hiện đúng mục tiêu đề ra, mà thành tích nổi bật nhất là không để xảy ra bất cứ vụ cháy rừng nào trên địa bàn, nhờ có sự tham gia quản lý của cộng đồng địa phương. Trong năm 2009, lần đầu tại Côn Ðảo, đội ngũ quản lý của Vườn phối hợp cùng 20 ngư dân địa phương đã trồng phục hồi san hô với quy mô 40 ha, tỷ lệ sống đạt tới 80%. Thành công nữa của Vườn là quy hoạch quản lý chặt chẽ 1.281 tổ rùa biển đẻ an toàn trên các bãi biển Côn Ðảo, có 117 nghìn rùa con được thả về biển. Ðây cũng là năm có số tổ trứng rùa đẻ và lượng rùa con thả về biển cao nhất từ trước đến nay.

 

Tuy vậy, việc phát triển du lịch và khai thác tài nguyên thiên nhiên còn thiếu bền vững, cộng với sự gia tăng dân số đã và đang ảnh hưởng không nhỏ đến đa dạng sinh học biển ở quần đảo giàu tiềm năng này. Trước thực trạng đó, các cấp có thẩm quyền tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu và Côn Ðảo cho rằng, định hướng phát triển kinh tế-xã hội tại huyện Côn Ðảo trong những năm tới phải đi đôi với những biện pháp làm giảm tới mức thấp nhất những tác động đến môi trường, bảo vệ bền vững đa dạng sinh học, huy động sự tham gia của cộng đồng trong việc bảo vệ tài nguyên và môi trường.