Tài nguyên sinh vật biển

Vùng biển Côn Đảo được đưa vào danh sách “các vùng được ưu tiên bảo vệ cao nhất” trong hệ thống các vùng bảo vệ biển của ngân hàng thế giới.

Theo Viện Hải Dương Học Nha Trang và Hải Phòng thì vùng biển Côn Đảo có sự giàu có về mật độ và phong phú về loài sinh vật bậc nhất Việt Nam, nhiều rạn san hô còn mang tính nguyên thủy cao, các cuộc khảo sát về sinh vật biển gần đây các chuyên gia hàng đầu thế giới về chuyên ngành luôn tìm ra các loài sinh vật mới cho thế giới và Việt Nam.

Các kết quả nghiên cứu trước đây chỉ ra sự đa dạng loài khá cao của vùng biển Côn Đảo, đã ghi nhận 1.725 loài sinh vật biển với 46 loài thực vật ngập mặn, 133 loài rong biển, 11 loài cỏ biển, 226 loài thực vật phù du, 143 loài động vật phù du, 360 loài san hô, 130 loài giun nhiều tơ, 116 loài giáp xác, 187 thân mềm, 115 loài da gai, 205 loài cá rạn san hô, 9 loài bò sát biển, 37 loài chim biển và 7 loài thú biển.

Hệ sinh thái biển Côn Đảo là nơi cư trú của 7 loài rất nguy cấp, 67 loài nguy cấp và sẽ nguy cấp (theo Sách Đỏ Việt Nam, 2007) và trên 300 loài san hô cứng thuộc danh mục CITES. Các loài rất nguy cấp (CR) là: Ốc Đụng cái Tectusniloticus, Ốc Tù và và Charonia tritonis, Ốc Sứ mắt trĩ Cypraea argus, Ốc Anh vũ Nautilus pompilius,Cá Bống bớp Bostrichthys sinensis, Bò biển Dugong dugon.

Biển Côn Đảo có 3 hệ sinh thái chính: hệ sinh thái rừng ngập mặn, hệ sinh thái cỏ biển, hệ sinh thái các sạn san hô.

+ Hệ sinh thái san hô: Hệ sinh thái san hô phát triển rất mạnh ở vùng bao quanh Vườn Quốc gia Côn Đảo, với 360 loài, 61 giống, 17 họ. Có thể nói thành phần loài khu hệ san hô Côn Đảo phong phú và đa dạng vào loại nhất, nhì của Việt Nam. Các giống san hô chiếm ưu thế là Acropora, Porites, Pachyseris, Montipora, Panova, hệ sinh thái rạn san hô chứa đựng sự đa dạng cao các loài cá và các loài thủy sinh vật khác ; là sinh cảnh đẻ trứng, ương nuôi ấu trùng, kiếm ăn của nhiều loài sinh vật biển của khu vực biển Đông Nam Việt Nam và của cả khu vực Đông Nam Á . Rạn san hô còn có tầm quan trọng trong việc điều hòa, cân bằng lượng Oxy trong nước biển và bảo vệ bờ biển Côn Đảo

+ Hệ sinh thái cỏ biển: Qua khảo sát nghiên cứu vùng biển Côn Đảo có 11 loài cỏ biển chiếm 84,61 % tổng số loài hiện nay đã biết ở Việt Nam (13 loài), nhiều hơn của Singapo 04 loài và nhiều hơn Brunei 06 loài. Sự tồn tại và phát triển của hệ sinh thái cỏ biển có vài trò quan trọng là nguồn thức ăn chính của Dugong dugon một lòai thú quý hiếm ở biển. Ở vùng biển Côn  Ðảo có 8 - 12 cá thể Dugong dugon, đây là loài thú biển ăn thực vật lớn nhất còn tồn tại và được thế giới đặc biệt quan tâm, hiện nay chỉ còn thấy ở Côn Đảo và Phú Quốc.

+ Hệ sinh thái rừng ngặp mặn: Số loài thực vật ngập mặn ở Côn Đảo đã được xác định là 46 loài, các loài chiếm ưu thế là Đước Đôi (Rhizophora apiculata),Vẹt dù (Bruguiera gymnorrhiza), Đước xanh (Rhizophora mucronata).

Ngoài ra vùng biển Côn Đảo còn có bò sát và thú biển:

- Thú biển:  Vùng biển Côn Đảo thường xuất hiện 3 loài thú: Delphin mõm dài (Stenella longirostris), Cá voi xanh (Balaenoptera musculus) và Dugong dugon hay còn gọi là Bò biển (seacow). Đây là 3 lòai thú biển cần quan tâm bảo vệ, đặt biệt có loài thú Dugong dugon đã tồn tại từ lâu ở Côn Đảo nhưng đến năm 1995 mới được phát hiện. Hiện nay Dugong là đối tượng được quan tâm bảo vệ trên phạm vi toàn cầu.

- Bò sát biển: Bao gồm các loài rùa biển và rắn biển. Rùa biển: có 2 loài với số lượng lớn đang sinh sống và lên đẻ hàng năm ở Vườn Quốc gia Côn Đảo là : Chelonia mydas (vích) và Ertmochelys imbricata (đồi mồi). Vùng biển Côn Đảo cũng là sinh cảnh kiếm ăn của  loài Rùa da (Dermochelys coriacea), Quản đồng (Lepidochelys olivacea). Vùng biển Côn Đảo còn là nơi phân bố phong phú của rùa biển: Rùa xanh (Chelonia mydas – loài nguy cấp theo Sách Đỏ Việt Nam, 2007) thường đến làm tổ trên 18 bãi đẻ quanh các đảo. Trung bình hàng năm có 110.651 cá thể rùa con thuộc loài Rùa Xanh được sinh ra và trở vể biển. Với thành công của hoạt động bảo tồn rùa biển trong những năm qua Côn Đảo trở thành vùng có ý nghĩa quốc tế trong nỗ lực bảo tồn rùa biển của thế giới. Vườn quốc gia Côn Đảo được xác lập kỷ lục quốc gia “Vườn quốc gia thả rùa con về biển nhiều nhất Việt Nam” được trao chứng nhận vào ngày 31 tháng 01 năm 2009. Vườn quốc gia Côn Đảo là đơn vị đầu tiên của Việt Nam trở thành thành viện mạng lưới “Bảo tồn rùa biển khu vực Ấn Độ Dương – Đông Nam Á” (IOSEA), là tổ chức thứ 11 của mạng lưới này vào ngày 22 tháng 10 năm 2019.